Με αφορμμή τη συνάντησή μου με τον Αγιογράφο Κωνσταντίνο Ζαφειρόπουλο στη Στούπα Μεσσηνίας κάνω ένα αφιέρωμα για την περίφημη "Αγιά Σωτήρα" όπως έχουμε συνηθίσει εμείς οι ντόπιοι. Ο Κώστας έχει μελετήσει σαν ειδικός την κατασκευή του ναού και έκανε τις Αγιογραφίες του. Του ζήτησα λίγα λόγια που τα κατέγραψα στο βίντεο που ακολουθεί και δεν σας κρύβω πως έμαθα πράγματα για το Ναό που τα αγνοούσα. Φυσικά μίλησε και για τις πέτρινες κατοικίες της περιοχής των Κοντοβουνίων που έχουν κατά τον Κώστα μεγάλο ενδιαφέρον.
Για να είναι ολοκληρωμένο το αφιέρωμα δανείστηκα το κείμενο από το Bloge του Φίλου Κομιανού Σπύρου που είχε γράψει πρόσφατα για την ιστορία του Ναού.
Στη Δυτική πλευρά του βουνού Κιάφα που βρίσκεται πάνω από το χωριό Βαρυμπόπι το σημερινό Μοναστήρι και σε ύψος 960 μέτρα, έχουν κτίσει την πετρόκτιστη Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως Του Σωτήρος. Εκεί πρέπει να υπήρξε ναός και στα παλαιότερα χρόνια, όταν υπήρχε το χωριό Μαζάτι, πριν το 1770, όμως υπάρχουν ενδείξεις ότι και από την Μυκηναϊκή εποχή πρέπει να ήταν κτισμένος ναός αφιερωμένος στον Σωτήρα Δία, ίσως για αυτόν τον λόγο οι κάτοικοι των γύρω περιοχών αποκαλούν το μοναστήρι ο ναός της «Αγιά Σωτήρας». Λέγεται ότι παλαιά υπήρχε ένα πολύ μεγάλο μοναστήρι που υπαγόταν στην Μητρόπολη των Χριστιάνων. Η τοποθεσία σου εμπνέει αισθήματα ελευθερίας και θείας γαλήνης, αισθάνεσαι ότι αγγίζεις τον Θεό και πλημυρίζει η ψυχή σου με αισθήματα θείας γαλήνης. Κανείς δεν γνωρίζει πότε καταστράφηκε. Ίσως να εγκαταλείφτηκε από τους τότε μοναχούς γιατί φοβήθηκαν τους διωγμούς των αλλοθρήσκων, ή διάφοροι επιδρομείς να κατάστρεψαν τον ναό. Με πρωτόγονα μεταφορικά μέσα και εργαλεία εκείνης της εποχής, που διέθεταν οι κάτοικοι του χωριού και των γειτονικών προς αυτό χωριών, με ευλάβεια και υπομονή κατόρθωσαν στην πλαγιά του βουνού να κτίσουν χοντρούς τοίχους με καμάρες, ένα μέρος της αριστερής πλαγιάς χρειάστηκε να σκαφτεί, και το δεξιό να το επιχωματώσουν για να διαμορφωθεί μία μεγάλη πλατεία, καθώς και μία φαρδιά μακρόστενη είσοδος δενδροφυτευμένη από σκιερά καταπράσινα πλατάνια που οδηγεί στον Ναό. Επάνω σε αυτήν την πλατεία έμπειροι τεχνίτες λιθοξόοι έκτισαν μεγαλοπρεπή εκκλησία ψηλοτάβανη σε ρυθμό Βασιλικής μετά τρούλου. Η ακουστική της εκκλησίας είναι τέλεια, σε αυτό βοηθά ο τρούλος και η αρχιτεκτονική του ναού. Τα κελιά για τους μοναχούς ή τις μοναχές κτιστήκαν σε τρία ξεχωριστά κτήρια. Τα οποία χάρη στην αγάπη και ευλάβεια των ντόπιων συντηρούνται σε αρίστη κατάσταση μέχρι σήμερα. Στο αριστερό μέρος του Ναού ο επισκέπτης αντικρίζει την πηγή με το κρύο νερό, που πηγάζει μέσα από τα σπλάχνα του βουνού Κιάφα, ποτέ δεν έχει στερέψει χειμώνα ή καλοκαίρι. Όταν το 1882 άρχισαν τα έργα ο Παπαδημητρίου Δημήτρης ένα θαυμάσιος ραβδοσκόπος, ήταν αυτός που υπέδειξε το μέρος που θα βρίσκανε το πολύτιμο νερό για να προχωρήσουν οι εργασίες του κτισίματος και των αναγκών τις εργατιάς. Αυτή ήταν και η αιτία που οι συγχωριανοί του έδωσαν τον χαρακτηρισμό «Τρανό – Μήτρος». Με τα πρώτα σκαψίματα ήρθε στην επιφάνεια το πολύτιμο νερό, για να συνεχισθούν οι εργασίες. Αλλά συγχρόνως βρήκαν και πολλούς τάφους μοναχών, και ίσως κλεφτών και αρματολών που ζητούσαν καταδιωκόμενοι κατά καιρούς λόγω τοποθεσίας, καταφύγιο. Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι κάποτε το μοναστήρι γνώρισε μεγάλες δόξες. Επίσης κατά την διάρκεια των ανασκαφών βρήκαν κοντά στους τάφους των μοναχών πολλά κειμήλια. Ευρήκαν επίσης και τα ερείπια του παλιού μοναστηριού και της Αγίας Τράπεζας. Δίπλα στην πηγή είναι κτισμένη μια κολυμπήθρα, έκεί μέσα βουτούσαν όσους είχαν σωματικά και ψυχικά προβλήματα για να γιατρευτούν από την ασθένειά τους. Το νερό περνούσε μέσα από τον τοίχο της εκκλησίας, και οι επισκέπτες πίνανε νερό από την πηγή που έτρεχε από την κρήνη στο αριστερό μέρος της κεντρικής εισόδου του ναού. Με το πέρασμα του χρόνου η ροή του νερού άρχισε να διαβρώνει τους πέτρινους τοίχους, αποτέλεσμα να διακόψουν το πέρασμα από τον τοίχο από φόβο μήπως και μεγαλώσει η διάβρωση. Η πίστη των χωρικών έχει θεραπεύσει κατά καιρούς πολλούς πιστούς από διάφορες ασθένειες. Πολλοί προσκυνητές έφτιαχναν τις καλύβες τους γύρω από τον χώρο του Μοναστηριού, και έμεναν ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες με τις οικογένειές τους λόγω του θαυμάσιου κλήματος που επικρατούσε στην περιοχή. Το ιστορικό της Μονής έχει ως εξής: Γύρω στο 1879-1880 έκανε την πρώτη του εμφάνιση Ο Άγιος. Με ράσα καλογέρου παρουσιάστηκε σε μια κοπέλα την Διαμάντω Φίλιου από το χωριό, την ώρα που κοιμόταν. Και της είπε αφού της υπέδειξε την θέση: « Πήγαινε να πεις στους ιερείς, τους επιτρόπους και στον Δήμαρχο» (τότε δήμαρχος ήταν ο Παναγιώτης Παπασταμάτης), «Ότι ήρθε ο καιρός να ξαναφτιάξουν την εκκλησία που είναι θαμμένη σε αυτό το μέρος εδώ και πολλά χρόνια». Η Διαμάντω δεν έχασε καιρό και αφού τους πλησίασε τους είπε τι της είχε παραγγείλει ο Άγιος. Αυτοί όμως δεν επίστεψαν ούτε λέξη και αντίθετα την ειρωνεύτηκαν. Η Διαμάντω όμως σε πείσμα όλων συνέχισε να πηγαίνει στο σημείο που της είχε υποδείξει ο Άγιος κάθε γιορτή και σχόλη να προσεύχεται με ευλάβεια μόνη της. Δεν έζησε όμως αρκετά γιατί άφησε τον μάταιο κόσμο πριν αρχίσουν τις εργασίες για τις ανασκαφές. Μετά από λίγο καιρό αφού είχε πεθάνει η Διαμάντω Φίλιου, ένας πολύ αγνός και ευλαβής βοσκός ο Πανάγος Κώνστας – Ανεστόπουλος, ενώ έβοσκε τα ζωντανά του κάποιο μεσημέρι είδε τον Άγιο ντυμένο σαν μοναχό, και του υπέδειξε την τοποθεσία λέγοντάς του να δώσει εντολή για την ανασκαφή, έπειτα εξαφανίσθηκε. Ο Πανάγος σαν πήγε στο χωριό το είπε στους κατοίκους και στον ιερέα το ίδιο βράδυ, αλλά και πάλι αυτοί αδιαφόρησαν. Δεν πέρασαν λίγες ημέρες και καθώς ήταν ανεβασμένος σε ένα δένδρο και έκοβε ξύλα, εμφανίσθηκε πάλι ο καλόγερος, και του έδωσε εντολή να σταματήσει να κόβει ξύλα από το δένδρο, να τρέξει αμέσως στο χωριό και να επαναλάβει την παραγγελία του. Για δεύτερη φορά ο Πανάγος εισέπραξε την αδιαφορία των κατοίκων. Κάποτε αρρώστησε ο Πανάγος και είδε στον ύπνο του πάλι τον καλόγερο. Όμως αυτή την φορά από την μέση και πάνω φορούσε άμφια και από την μέση και κάτω ήταν κουρελής και ξυπόλυτος! Και του λέει : «Πανάγο μην τρομάζεις. Με βλέπεις έτσι για να σου δώσω να καταλάβεις ότι κάτι μου λείπει…. Μίλα πάλι στους συγχωριανούς σου και τον δήμαρχο και προσπάθησε να τους πείσεις να κάνουν την ανασκαφή στον τόπο που σου είπα και κτίσουν την εκκλησία. Ο Πανάγος αισθάνθηκε να τον διαπερνούν ρίγη και φόβος, του απαντάει : «Εγώ πολλές φορές τους είπα την εντολή σου, αλλά δεν με ακούνε για τι δεν έχουν χρήματα». Ο καλόγερος τότε του λέει: Να τους πεις να κάνουν αρχή και με τα πρώτα σκαψίματα θα βρουν μια καμπάνα με τόσο μεγάλη αξία, που όλα τους τα έξοδα θα καλυφθούν». Τότε ο Πανάγος Κώνστας κάλεσε στο σπίτι του τους ιερείς, τους επιτρόπους και τον δήμαρχο Ζιώτη Παπασταμάτη στο κονάκι του και τους είπε για το όνειρο που είχε δει. Μετά τους είπε να το σκεφτούν καλά, και εάν αδιαφορήσουν πάλι, τότε τους είπε ότι θα ξεκινούσε το σκάψιμο μόνος του μαζί με την οικογένειά του και όποιον άλλο θέλει να βοηθήσει από τους συγχωριανούς. Η επιμονή του Πανάγου σε συνδυασμό με τα λεγόμενα από παλιά της Διαμάντως τους έπεισαν και άρχισαν τις εργασίες στον τόπο που τους έδειξε ο Πανάγος. Όλοι οι κάτοικοι δέκα οκτώ χωριών του τότε δήμου Αετού και Τριπύλας έτρεξαν να προσφέρουν με προσωπική εργασία άλλα και οικονομική βοήθεια τον ιερό σκοπό. Με τις πρώτες ανασκαφές βρήκαν πολλούς τάφους μοναχών και πολλά κειμήλια, πράγμα που δείχνει ότι κάποτε το μοναστήρι γνώρισε μεγάλη ακμή, επίσης βρήκαν και τα θεμέλια του παλαιού ναού και της Αγίας Τράπεζας. Με τα χρήματα εκείνη την εποχή που μάζεψαν από προσφορές των ευσεβών Χριστιανών, έκτισαν την εκκλησία και τα κελιά των καλογέρων. Επίσης με τα χρήματα που μάζεψαν κατασκευάσθηκε μια μεγάλη καμπάνα και τοποθετήθηκε στο πλέον κατάλληλο σημείο στην δεξιά πλευρά στην άκρη της πλατείας του Μοναστηριού, όταν κτυπάει ακούγεται καθαρά από παντού και το βουνό Κιάφα αντιλάλει την ομορφιά του υπέροχου ήχου της. Από τις δωρεές των πιστών περίσσευσε ένα αρκετά μεγάλο ποσό για άλλα έργα του μοναστηριού, ένα από τα αξιολογότερα έργα ήταν το Ελληνικό Σχολείο στο χωριό Βαρυμπόπι. Σήμερα η Θεία Λειτουργία γίνεται με εντολή του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Τριφυλίας κάθε Σαββάτο και μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Κατά το παλαιό έθιμο συνεχίζονται οι λειτουργίες μέχρι και σήμερα την Δευτέρα του Πάσχα, την ημέρα της Πεντηκοστής, του Αγίου Πνεύματος και του Αγίου Γεωργίου. Το πανηγύρι γινόταν στις 6 Αυγούστου κάθε χρόνο, οι προσκυνητές ξεκινούσαν από τις γύρω περιοχές για να έλθουν σε αυτόν τον θαυματουργό τόπο, να κάνουν τα τάματά τους, να προσευχηθούν, να βαπτίσουν τα παιδιά τους, να εξομολογηθούν και να μεταλάβουν των Αχράντων Μυστηρίων. Όλοι τους δεν ξεχνούσαν να επισκεφθούν το δένδρο που ο σεβάσμιος βοσκός Πανάγος Κώνστας συνάντησε τον Άγιο, και να κόψουν ένα κομμάτι ξύλο για να φτιάξουν φυλακτά. Σε λίγα χρόνια μου έλεγε Βαρυμπομπαίος θείος μου Γιάννης Καράμπελας (Κατσουλόγιαννης), από το μεγάλο αυτό δένδρο δεν είχε μείνει τίποτα, ούτε και οι ρίζες. Σύμφωνα με την παράδοση ήταν ένα πλούσιο μοναστήρι, με πολλά γιδοπρόβατα, κτήματα με ελιές, αμπέλια και γαϊδουρομούλαρα. Κάτω από την πλατεία υπήρχαν πέτρινες καμάρες, σε αυτές στάβλιζαν τα ζωντανά τους, τυροκομούσαν το γάλα από τα γιδοπρόβατα, σε άλλες καμάρες αποθήκευαν τα κρασιά τους, σε άλλες τους καρπούς από τα σιτηρά τους και γενικά τα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα τους. Ο Πανάγος Κώνστας χειροτονήθηκε μοναχός, έζησε την υπόλοιπη ζωή του εκεί στο μοναστήρι, είναι δε ο μοναδικός μοναχός που ετάφη στο προαύλιο του μοναστηριού και ο επισκέπτης μπορεί να δει τον τάφο του. Μετά από τον Πανάγο ένας καλός και εργατικός μοναχός τον διαδέχθηκε ο Πανάγος Μπουκουβάλας, λέγεται ότι πέθανε σε ηλικία 100 χρονών. Πάντως πλήθος από ιερείς και επιτρόπους που ο κατάλογος είναι μακρύς, υπηρέτησαν με αφοσίωση, ευλάβεια, αφοσίωση και αγάπη ειλικρινή. Η ομόνοια, η πίστη και η εξυπηρέτηση με χριστιανική αγάπη συντέλεσαν στην ακμή του μοναστηριού. Πολλά τα θαύματα που έχουν συμβεί όλα αυτά τα χρόνια σε ευσεβείς επισκέπτες. Ο Ιερέας Περικλής Καράμπελας μας διηγείται πολλές θεραπείες σε ασθενείς… (ιστορία Ιεράς Μονής Μοναστηρίου (Βαρυμπόπι) Τριφυλίας – 1953. Η ιαματική δύναμη του πηγαίου νερού διαδόθηκε σε όλους τους κατοίκους της Μεσσηνίας… Ο Ιερέας Λάμπρος Θεοδωρακόπουλος μας διηγείται από παλιά πολλά θαύματα θεραπευμένων ασθενών. Επίσης ο Ιερέας Γεώργιος Καράμπελας αναφέρει πολλά θαύματα που έγιναν στο μοναστήρι στην έκθεσή του την 30-3-1963 και βεβαιώνουν οι Ιεροψάλτες Σταμάτης Μαραβελής, ο Μήτρος Καράμπελας (Μητσο-Μπερνακάκης), ο Γεώργιος Κώνστας κ.α. (Μεταμόρφωση του Σωτήρος Μοναστηρίου Τριφυλίας σελ. 5 – 6 έτος 1963).
Όμως εντυπωσιακό και επιστημονικά ανεξήγητο φαινόμενο είναι ο περίφημος βράχος. Κοντά στην κορυφή του βουνού Κιάφα, ακριβώς πάνω από την θέση του Ιερού της εκκλησίας, ευρίσκεται ένας τεράστιος βράχος βάρους 45 τόνων σε μια πλαγιά με 45 μοίρες κλίση. Δεν στηρίζεται πουθενά, λέγεται ότι παλιά δεν ήταν σε αυτή την θέση αλλά έχει μετακινηθεί περίπου 5 μέτρα λίγο πιο κάτω από την παλιά θέση, και σταμάτησε πάνω σε μια πέτρα μισού κυβικού μόνο, από τότε μέχρι σήμερα παραμένει αμετακίνητος σε αυτή τη θέση, παρά τους ισχυρούς σεισμούς, τις καταρρακτώδεις βροχές, την διάβρωση του εδάφους και τους δυνατούς ανέμους… Ένας διακεκριμένος πολιτικός μηχανικός ειδικευμένος στις στατιστικές μελέτες είπε : «Κανείς μηχανικός δεν θα μπορούσε χρησιμοποιώντας τα σημερινά μέσα και γνώσεις να στηρίξει σε έδαφος με αυτή την κλίση ένα τέτοιο βράχο 45 τόνων σε μια πέτρα μισού κυβικού! Όχι για σειρά ετών, ούτε για λίγες μέρες! Θα ήταν μεγάλη παράλειψη εκ μέρους μου να μην αναφέρω ότι τα έργα έγιναν επί Μητροπολίτου Νεοφύτου και επί δημαρχίας Ζιώτη Παπασταμάτη, Κωνσταντή Σοφού, Γεωργίου Γκότση, Ιωάνου Λυμπερόπουλου, Οικονόμου Ποτόνη και Αθανασίου Σοφού. Όχι ότι και οι μετά από αυτούς προέδροι δεν έκαναν συμπληρωματικά έργα. Κατάλογος δωρητών και ευεργετών δεν έχει δυστυχώς κρατηθεί, πάντως το έργο αυτό δεν έγινε μόνον από τους Βρυμποπαίους αλλά και με την βοήθεια όλων των κατοίκων των 26 περίπου χωριών της γύρω περιοχής και των ευλαβών επισκεπτών από πιο μακρινές περιοχές του Ελλαδικού χώρου.
ΚΟΜΙΑΝΟΣ ΣΠΥΡΟΣ
ΕΔΩ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΜΕ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου