Η Γ Ι Α Ν Ν Ο Υ Λ Α Η Κ Ο Υ Λ Ο Υ Ρ Ο Υ

                    Η   Γ Ι Α Ν Ν Ο Υ Λ Α    Η     Κ Ο Υ Λ Ο Υ Ρ Ο Υ

  Το τέλος στο βάρβαρο έθιμο της '' Γιαννούλας της Κουλουρούς '', που γινόταν κάθε Τσικνοπέμπτη στην Πάτρα, δόθηκε για πρώτη φορά το 2019. Το αποκριάτικο αυτό έθιμο της Πάτρας, είχε ξεκινήσει προ πολλών ετών και βασιζόταν στον χλευασμό και εξευτελισμό μιας κοπέλας με νοητική υστέρηση. 

  Σε αυτό ένας άνδρας ντύνεται νύφη και αναζητά στον μώλο γαμπρό, συνήθως ντυμένο με ναυτικό κουστούμι.

  0 Σύλλογος Ψυχικής Υγείας Πάτρας ζήτησε την κατάργηση του εθίμου της Γιαννούλας Κουλουρούς ''.Για μας στον ΣΟΨΥ Πάτρας, είναι αδιανόητο να θεωρείται σήμερα έθιμο και να διαιωνίζεται ως παράδοση ο εμπαιγμός ενός ανθρώπου με ψυχική νόσο και μαζί με αυτήν το άθλιο της συμπεριφοράς μερίδας πολιτών που με την στάση τους μετέτρεψαν σε μαρτυρική τη ζωή του. Δεν θεωρούμε έθιμο, ούτε τη διαπόμπευση, ούτε τον δημόσιο εξευτελισμό, ούτε το θρήνο, ούτε τη συμβολική επανάληψή τους κάθε χρόνο, σαν είδος διασκέδασης των ανθρώπων. Η αναβίωση του γάμου της Γιαννούλας της Κουλουρούς, αποτελεί προσβολή προς το μέλλον μιας  αρρωστημένης αντίδρασης του κοινωνικού συνόλου απέναντι στον ψυχικά πάσχοντα και μέσω της σάτιρας μεταφέρει το μήνυμα της νομιμοποίησης δια της διασκέδασης τέτοιων απαράδεκτων συμπεριφορών.'' 

  Το 2019 ο Δήμος Πατρέων με Δήμαρχο τον Κώστα Πελετίδη αποφάσισε να μην πραγματοποιηθεί το δρώμενο δια παντός, γιατί το έθιμο έχει τις ρίζες του στην τραγική ιστορία της Γιαννούλας, η οποία έζησε στα τέλη του 19ου αιώνα στην Πάτρα και αντιμετώπισε  τον χλευασμό των συμπολιτών της.

  Η ιστορία όμως δεν είναι μόνο για το έθιμο, αλλά για το πως φέρονταν στους διαφορετικούς ανθρώπους παλιότερα (αλλά και σήμερα κυρίως στα μικρότερα μέρη). Αυτοί οι άνθρωποι αν μεγάλωναν σε περιβάλλον αγάπης και αλληλοσεβασμού θα ήταν ευτυχισμένοι. Δυστυχώς όμως οι συμπολίτες εκείνα τα χρόνια τους μετατρέπουν με τα χωρίς οίκτο πειράγματά τους, στον τρελό του χωριού. Αυτό συμβαίνει γιατί αυτοί οι ηλίθιοι άνθρωποι που σπάνε πλάκα εις βάρος του διαφορετικού άλλου, είναι αυτοί που έχουν την πραγματική αναπηρία στην ψυχή τους.

  Ποια ήταν η Γιαννούλα η Κουλουρού?

  Ήταν μια γυναίκα με ελαφρά νοητική στέρηση, που γεννήθηκε το 1868 στην Πάτρα και ζούσε πουλώντας κουλούρια στους δρόμους. Μεγαλώνοντας δεν είχε να αντιμετωπίσει μόνο τη φτώχεια αλλά και τον καημό της να παντρευτεί. Στον τελευταίο βρήκε την ευκαιρία μία παρέα Πατρινών για να ξεκινήσει μια κακόγουστη φάρσα σε βάρος της.

  Εκμεταλλευόμενοι την περιορισμένη αντίληψη της γυναίκας, την έπεισαν τον Φεβρουάριο του1914 ότι θα της βρουν γαμπρό και αφού η Γιαννούλα ντύθηκε νύφη, άρχισαν να την περιφέρουν στους δρόμους της πόλης, με ένα πλήθος να μαζεύεται γύρω της και να την χλευάζει. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η ίδια παρέα κατάφερε να πείσει ξανά τη Γιαννούλα ότι της είχαν βρει σύζυγο. Την έντυσαν νύφη και με την συνοδεία ενός μεγάλου πλήθους και με όργανα, η Γιαννούλα έφτασε στην εκκλησία και παραδόθηκε στον υποτιθέμενο γαμπρό. Καθώς η εκκλησία ήταν κλειστή της είπαν ότι θα αναζητούσαν τους ιερείς για να τους παντρέψουν. Τότε εμφανίστηκαν δύο άλλοι άντρες, που έπαιζαν τον ρόλο των στρατιωτικών, οι οποίοι σύμφωνα με το σενάριο της φάρσας συνέλαβαν τον γαμπρό που δεν είχε δηλωθεί τάχα στα μητρώα αρρένων. Αφήστε τον να γίνει ο γάμος και μετά τον παίρνετε, φώναζε η Γιαννούλα κλαίγοντας.

  Η ίδια παρέα συνέχισε να στήνει φάρσες σε βάρος αυτής της γυναίκας, με κατάληξη πάντα η Γιαννούλα να ξεσπάει σε κλάματα και να γυρίζει στο σπίτι της ντροπιασμένη, μόνη και απαρηγόρητη.    

  Σταδιακά η κατάστασή της επιδεινώθηκε και η διαπόμπευση συνεχίστηκε. Αποκορύφωμα ήταν ένας γάμος-φάρσα στον οποίο 10.000 άτομα τη συνόδευσαν στο λιμάνι για να υποδεχθεί τον γαμπρό. Mετά από αυτά και πολλά άλλα το ταλαιπωρημένο μυαλό της Γιαννούλας κατέπεσε κι άλλο. Έβγαλε και μια ιστορία από το μυαλό της, που την πίστευε, ότι, ήταν αρραβωνιασμένη με έναν φαντάρο. Η Γιαννούλα πέθανε στην κατοχή σε ηλικία 72 ετών, μέσα στην φτώχεια, στην πείνα   στη μοναξιά της και στα φανταστικά της όνειρα. Ωστόσο, η θλιβερή ιστορία της έγινε μύθος.

 

Μια γυναίκα που έπεφτε επανειλημμένα θύμα μπούλινκ της εποχής, που βέβαια τότε δεν θα μπορούσε να αναγνωριστεί ποτέ ως θύμα. Για κάποιους ήταν αστεία η δική της δυστυχία, που από σκληρή πραγματικότητα μετατράπηκε σε ένα έθιμο που διαιώνιζε την ψυχολογική βία κατά ενός αδύναμου ανθρώπου.

Η Γιαννούλα δεν δικαιώθηκε ποτέ και η δραματική πλευρά της ιστορίας της ξεχάστηκε, κρατώντας μόνο το περιπαικτικό κομμάτι του εθίμου, μετατρέποντάς την δυστυχώς, στην πιο διάσημη γυναίκα της Πατρινής αποκριάς.

Μπράβο στο Δήμαρχο Πατρέων Κώστα Πελετίδη που κατάργησε το επαίσχυντο έθιμο.

 

Ναπολέων Γκότσης

 

Πηγές από το iEllada.gr και bovarg,gr