ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗ ΑΜΦΙΚΤιΟΝΙΑ-ΔΙΑΛΕΞΗ

   Νέα διάλεξη από τη Μεσσηνιακή Αμφικτιονία, η τρίτη κατά σειρά. Έχει και οδηγίες πως θα την παρακολουθήσουμε.

ΗΤΡΙΦΥΛΙΑ ΚΑΙ ΤΟ 1821

        Ένα τμήμα του βιβλίου που θα επακολουθήσει και έχει σχέση με την κήρυξη της Επανάστασης στη Μεσσηνία και ιδίως στην Τριφυλία. Να σημειωθεί ότι επαρχία Τριφυλίας την εποχή εκείνη είχε το όνομα Αρκαδιά και κυρίως η Κυπαρισσία.

         1821-23-1 Στις 23 Ιανουαρίου έγινε η συγκέντρωση της Βοστίτσας με πρωτοβουλία του Παπαφλέσσα. Μαζεύτηκαν όλοι οι προύχοντες της Πελοποννήσου και οι κεφαλές της Εκκλησίας. Πρώτος πήγε ο Χριστιανουπόλεως Γερμανός μαζί με τον εξάδελφό του πρωτοσύγκελο Αμβρόσιο Φραντζή. Το συμβούλιο πέρασε από πολλές φάσεις λόγω της ιδιοσυγκρασίας του Παπαφλέσσα που επέμενε ότι έπρεπε να αρχίσει ο ξεσηκωμός και ότι όλα ήταν έτοιμα. Οι συντηρητικοί, όπως ο Γερμανός των Πατρών με το δίκιο τους και βλέποντας την κατάσταση του Μωριά δεν τον πίστευαν και θέλησαν να κλείσουν τον Παπαφλέσσα σε Μοναστήρι υπό «περιορισμό», χαρακτηρίζοντάς τον άρπαγα και απατεώνα. Ο Χριστιανουπόλεως όμως επενέβη και δεν ναυάγησε το συμβούλιο. Μια άλλη διαφωνία ήταν τι θα έκαναν οι προεστοί αν ο Μώρα Βαλεσής, Χουρσίτ, τους καλούσε στην Τριπολιτσά υποπτευόμενος τις κινήσεις που θα έκαναν οι Έλληνες. Ο Χριστιανουπόλεως είπε ότι αν τους καλούσαν έπρεπε να πάνε για να τους αποκοιμίσουν , αφού η μέρα της γενικής εξέγερσης ορίστηκε η 25^η Μαρτίου. Και τούτο για να δοθεί χρόνος για την προετοιμασία του ξεσηκωμού του γένους.

  1821-23-3 Από την απελευθερωμένη Καλαμάτα οι Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Πετρόμπεης και οι άλλοι καπεταναίοι υπογράφουν και  στέλνουν τη προκήρυξη της επανάστασης στην Ευρώπη και στους Αρκαδιανούς φυσικά.

 «Προειδοποίησις εις τας ευρωπαϊκάς αυλάς, εκ μέρους του φιλογενούς αρχιστρατήγου
των σπαρτιατικών στρατευμάτων Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής συγκλήτου

.

Ο ανυπόφορος ζυγός της οθωμανικής τυραννίας εις το διάστημα ενός και απέκεινα αιώνος, κατήντησεν εις μίαν ακμήν, ώστε να μην μείνη άλλο εις τους δυστυχείς πελοποννησίους γραικούς, ει μη μόνον πνοή και αυτή δια να ωθή κυρίως τους εγκαρδίους των αναστεναγμούς. εις τοιαύτην όντες κατάστασιν στερημένοι από όλα τα δίκαιά μας, με μίαν γνώμην ομοφώνως απεφασίσαμεν να λάβωμεν τα άρματα, και να ορμήσωμεν κατά των τυράννων. πάσα προς αλλήλους μας φατρία και διχόνοια, ως καρποί της τυραννίας απερρίθφησαν εις τον βυθόν της λήθης, και άπαντες πνέομεν πνοήν ελευθερίας. αι χείρες ημών αι δεδεμέναι μέχρι του νυν από τας σιδηράς αλύσσους της βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη, και υψώθηκαν μεγαλοψύχως και έλαβον τα όπλα προς μηδενισμόν της βδελυράς τυραννίας. οι πόδες ημών οι περιπατούντες εν νυκτί και ημέρα εις τας εναγκαρεύσεις τας ασπλάγχνους τρέχουν εις απόκτησιν των δικαιωμάτων μας. η κεφαλή μας η κλίνουσα τον αυχένα υπό τον ζυγόν τον απετίναξε και άλλο δεν φρονεί, ει μη την ελευθερίαν. η γλώσσα μας η αδυνατούσα εις το να προφέρη λόγον, εκτός των ανωφελών παρακλήσεων, προς εξιλέωσιν του βαρβάρου τυράνου, τώρα μεγαλοφώνως φωνάζει και κάμνει να αντηχή ο αήρ το γλυκύτατον όνομα της ελευθερίας. εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή να ελευθερωθώμεν, ή να αποθάνωμεν. τούτου ένεκεν προσκαλούμεν επιπόνως την συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων Ευρωπαϊκών γενών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας και να λάβωμεν τα δίκαιά μας. να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον ελληνικόν γένος μας. δικαίω τω λόγω η μήτηρ μας Ελλάς, εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε, απαιτεί ως εν τάχει την φιλάνθρωπον συνδρομήν σας, και ευέλπιδες, ότι θέλει αξιωθώμεν, και ημείς θέλομεν σας ομολογή άκραν υποχρέωσιν, και εν καιρώ θέλομεν δείξη πραγματικώς την υπέρ της συνδρομής σας ευγνωμοσύνην μας».

1821 Μαρτίου 23, εν Καλαμάτα. 

Εκ του σπαρτιατικού στρατοπέδου
Πέτρος Μαυρομιχάλης, αρχιστράτηγος σπαρτιατικού και μεσσηνιακού στρατού.

     1821-24-3 Οι Τούρκοι αποφασίζουν να αποχωρήσουν από την Αρκαδιά και να μεταβούν στα κάστρα της Μεθώνης και Νεοκάστρου, παίρνοντας μαζί τους  πλέον επισήμους, τον Αμβρόσιο Φραντζή, τον Μήτρο Αναστασόπουλο, τον Νικόλαο Πονηρόπουλο και τον Αναστάσιο Κατσαρό. Εξ αιτίας τούτου και της φήμης που υπήρχε ότι οι Τούρκοι εξερχόμενοι από την Αρκαδιά θα φόνευαν όσους χωρικούς μπορούσαν, οι κάτοικοι ειδοποίησαν τους Ντρέδες που κατέβηκαν με 150 παλληκάρια στη θέση Κακόρεμα περιμένοντας να επέμβουν εάν οι Τούρκοι έκαναν πράξη τις φήμες. Ο Φραντζής ενώ οι φήμες οργίαζαν κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Τούρκων και να σταλεί ως απεσταλμένος τους στους Ντρέδες, που άλλοι είχαν φτάσει στο Κακόρεμα και άλλοι ήταν μαζεμένοι στο Κεφαλάρι του Σουλιμά. Του έδωσαν 4 Τούρκους για συνοδεία και αυτός πήρε επί πλέον 4 δικούς του και το χάραμα της 25^ης Μαρτίου βγήκε από την Κυπαρισσία. Πηγαίνοντας προς το Κακόρεμα με έντεχνο τρόπο απαλλάχθηκε από την ενοχλητική παρουσία της Τουρκικής συνοδείας.

      1821-26-3 Την επόμενη μέρα ο Φραντζής γράφει στους Τούρκους της Αρκαδιάς: «Έφθασα στο κεφαλάρι του Σουλιμά και όλοι είναι τρελαμένοι, αρματωμένα περιμένουν 10.000 ασκέρια, γι’ αυτό θα ήθελα να μη πειράξετε κανένα ραγιά γιατί δεν ξέρω τι θα επακολουθήσει… Εγώ αποσπερού κοιμούμαι εις τον Αετό και ταχύ ιννσαλάχ ανεβαίνω εις την Τριπολιτσά». Το γράμμα του Φραντζή έφτασε στην Αρκαδιά το Σούρουπο. Οι Τούρκοι αποφάσισαν να φύγουν. Οι Έλληνες με τον Μήτρο Αναστασόπουλο, Νίκο Πονηρόπουλο, Αναστάση Κατσαρό και τους Γεωργακόπουλους τους ικέτευαν υποκριτικά να μη φύγουν. Οι Τούρκοι όμως είχαν αποφασίσει να φύγουν για τα κάστρα. Η εντολή του Φραντζή ήταν αυστηρή. Να μη μπει ένοπλος Έλληνας στην Αρκαδιά , αν δεν αποχωρήσουν πρώτα οι Τούρκοι, για το φόβο της σφαγής των αμάχων. Έτσι και έγινε και πρώτοι μπήκαν στην Αρκαδιά ο Γιάννης Μέλιος, ο Παναγιώτης Ντούφας και ο Γιώργος Συράκος. . Ο Φραντζής από το κεφαλάρι του Σουλιμά στις 26 Μαρτίου πηγαίνει στον Αετό και συναντά τον Γιώργο Γκότση, οπλαρχηγό και οι δυο μαζί τράβηξαν για τη Σκάλα προς συνάντηση του Πουλόπουλου και να ελέγξουν την είδηση στην Καλαμάτα.  

      1821-27-3 Την άλλη μέρα 27/3/1821 ο Παπαφλέσσας ζήτησε να γίνει στρατολόγηση και αποστολή στρατού στην Τριπολιτσά κατά το σχέδιο του Κολοκοτρώνη. Ο Φραντζής είχε τη γνώμη ότι δεν έπρεπε ο τόπος να απογυμνωθεί στρατιωτικά ,επειδή οι Τούρκοι μπορεί να βγουν από τα κάστρα και να εξοντώσουν τον άμαχο πληθυσμό. Ο Δικαίος συμφώνησε και δεν επέμενε. Έγινε τότε στην Αρκαδιά με ελεύθερες εκλογές μια γενική φροντιστική εταιρεία με πρόεδρο το Φραντζή και μέλη τους Μήτρο Αναστασόπουλο και Νικόλαο Πονηρόπουλο. Η επιτροπή αυτή έπρεπε να συγκεντρώσει χρήματα, τροφές, εφόδια, μπαρουτόβολα και να ενεργεί στρατολογίες. Δηλαδή έκανε τα πάντα!!!!! 

    Αρχίζει ο αγώνας με την πολιορκία του Νιόκαστρου κυρίως με Αρκαδιανούς οι οποίοι φτάνουν τις 2.000 περίπου. Αρχηγός της πολιορκίας είναι ο Μεθώνης Γρηγόριος και επώνυμους οπλαρχηγούς τον Δημήτριο Παπατζώρη, ιερέας από του Σουλιμά, Δήμος Γκότσης από τον Αετό και ο Λυμπέρης Δημητρακόπουλος, επίσης από τον Αετό. Τα ονόματά τους αναφέρονται σε έγγραφο που υπέγραψαν για να γνωστοποιήσουν στη Διοίκηση τις υπηρεσίες που πρόσφεραν στους πολιορκητές οι δύο κάτοικοι της Πύλου Ιωαν. Δ. Οικονομίδης και ο Διονύσιος Δουκόπουλος. Μαζί τους αρκετοί από τον Αετό όπως βλέπουμε από τα πιστοποιητικά των αριστείων και φυσικά πολλοί ανώνυμοι.

      Η Επαρχιακή Εφορία Τριφυλίας αναθέτει στον Μήτρο και τον Αθανάσιο Γκόφα να διεξάγουν διαπραγματεύσεις με τους Πασογλέους Τούρκους, με σκοπό να παραδοθούν και να αδυνατίσει η άμυνα του φρουρίου. Το αποτέλεσμα ήταν να πέσει το Νιόκαστρο πολύ νωρίτερα από ότι αναμενόταν.  Για τη διπλωματική αυτή αποστολή του Μήτρου ενημέρωσαν τον αρχηγό της πολιορκίας επίσκοπο Μεθώνης Γρηγόριο, οι Φραντζής και Γιάννης Κοράκης. Το Νιόκαστρο κυριεύτηκε στις 7/8/1821 μετά από πολύμηνη πολιορκία με τη σφαγή όλων των Τούρκων που βρίσκονταν μέσα στο Κάστρο. Σ΄ αυτή την πολιορκία σε εμφύλιες έριδες σκοτώνονται ο Γιάννης Μέλιος, ο Παναγιώτης Ντούφας και Παπαναστάσης Δημητρόπουλος.  Μετά το θάνατο των τριών αυτών πολέμαρχων των Τριφυλίων, αρχηγός τους ορίστηκε, όπως θα δούμε ο Μήτρος Αναστασόπουλος συνεπικουρούμενος από τους Μεθώνης Γρηγόριο, τους δυο Γρηγοριάδηδες, τον Γιαννάκη Γκρίντζαλη, τον Κατσαρό, τον Πονηρόπουλο, τον Γιώργο Γκότση, τον Συράκο και άλλους.

     1821-12-5 Ακολουθεί η νικηφόρα μάχη στο Βαλτέτσι με τη συμμετοχή πολλών στρατιωτών από την επαρχία της Αρκαδιάς. Η στρατηγική ικανότητα του Κολοκοτρώνη, η ευφράδειά του και η ανδρεία του, τον καθιστούν αδιαφιλονίκητο ηγέτη της Πελοποννήσου. Οι νίκες των Ελλήνων υπό την καθοδήγησή του, δημιουργούν ένα μύθο, που προηγείται του ερχομού του.  

     1821-12-6 Επίσημα η γερουσία της Πελοποννήσου ορίζει εφόρους της Τριφυλίας τους, Αμβρόσιο Φραντζή, Γεράσιμο Πονηρόπουλο, Γιάννη Κορακόπουλο και Μήτρο Αναστασόπουλο.

  «Φιλογενέστατοι κύριοι Αμβρόσιε Πρωτοσύγκελε, Γεράσιμε Πονηρόπουλε, Γιάννη Κορακόπουλε και Μήτρε Αναστασόπουλε, σας προσφέρομεν τον πατρικόν ασπασμόν. Κατ’ εκλογήν και ζήτησιν των πατριωτών σας, εψηφίσθητε έφοροι της επαρχίας Αρκαδιάς, φροντίσατε λοιπόν δια το όφελος του Γένους και της Πατρίδας σας. 

1821 Ιουνίου 12 Στεμνίτζα

Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης.

     1821-14-8 Το Νιόκαστρο με τους Τούρκους να παραδίδονται, πέφτει στα χέρια των Ελλήνων. Αρχηγός είναι ο επίσκοπος Μεθώνης Γρηγόριος, με πολλούς Τριφύλιους οπλαρχηγούς, να υπογράφονται σε έγγραφο της εποχής. Δημήτριος Παπατσιώρης ή Πρωτοπαπάς Τζώρης, από Σουλιμά, Δήμος Γκότσης από Αετό, Θύμιος Παπαθωμόπουλος από Λιγούδιστα, Άνθιμος ηγούμενος από Φιλιατρά, Γιώργος Μητρόπουλος από Κλέσουρα, Ρήγας Κούτσιας από Βαρυμπόπι, Αλέξης Φούτσης από Ηλέκτρα, Τσατσούλης από Πλατάνια, Γιώργος Μπάλτας από Κεφαλόβρυση, Σταύρος Κατσουριώτης από Κατσούρα, Γεωργάκης Στούλης από Καλογερέσι, Πανάγος Βλάχος από Κλωνί, Παναγ. Γκούμας από Χρυσοχώρι, Ντούσκας Μποντιώτης από Μποντιά, Αναστάσης Γυφτάκης από Ραυτόπουλο, Αργύρης από Σελά και Λυμπέρης (Δημητρακόπουλος) από Αετό. Οι ανωτέρω υπογράφουν έγγραφο που πιστοποιεί τις υπηρεσίες που τους πρόσφεραν οι δύο κάτοικοι της Πύλου, Ιω. Γ. Οικονομιάδης και Διονύσιος Δουκόπουλος.

     1822-20-3 Με αρχηγό το Νικόλαο Πονηρόπουλο, 2.600 Αρκάδιοι και οπλαρχηγούς τους Γεώργιο Γρηγοριάδη, Δημήτρη Παπατζώρη και τους γιούς του Αδάμ και Αναγνώστη, Μήτρο Αναστασόπουλο, Ιωάννη Γκρίντζαλη, Γ. Συράκο, Αναγνώστη Σαμπρή και Κ. Μέλιο, πολιορκούν μαζί με άλλους Έλληνες τις Παλιές Πάτρες έως τα τέλη Απριλίου. Στις 22 Μαρτίου πλησίον στις Π. Πάτρες έγινε η μάχη του γηροκομείου. Οι Αρκάδες εξήλθαν μόνοι τους από το Σαραβάλι (στρατόπεδο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη) και έδωσαν 6-ωρη μάχη με 7.000 Τουρκαλβανούς, 1.000 ιππείς και 6 τηλεβόλα. Τους έτρεψαν σε φυγή αφού σκότωσαν 200 και πλήγωσαν 80. Από τους Αρκάδιους σκοτώθηκαν 43 και πληγώθηκαν 12.

      1822-16 έως 20-6 Οι Αρκαδιανοί με αρχηγό το Μήτρο Αναστασόπουλο και τους Γιαννάκη Γκρίτζαλη , Νικόλαο Πονηρόπουλο, Γρηγοριάδηδες, Αδάμ Παπατσώρη καταφθάνουν  στο Άργος στο στρατόπεδο των Ελλήνων με 1.200 Τριφύλιους, δίνοντας θάρρητα σε όλους. Είναι τόση η ορμή και η αποφασιστικότητα των Αρκαδιανών που ανάγκασαν τον Κολοκοτρώνη να γράψει στα απομνημονεύματά του : « Ήρθαν οι Αρκαδιανοί και εχάλασαν με τα πόδια τους τα ταμπούρια»  (του Δράμαλη).

Ο δε Φωτάκος γράφει στα απομνημονεύματά του: «Οι Αρκαδιανοί είναι οι πλέον δυνατοί στρατιώται της Πελοποννήσου».